IV. ĐÓNG GÓP CỦA GIÁO HỘI VÀO HOÀ BÌNH (Chương XI)

516. Cổ vũ hoà bình trên thế giới là một phần tất yếu trong sứ mạng của Giáo Hội khi tiếp tục công trình cứu chuộc của Đức Kitô trên trần gian. Thật vậy, trong Đức Kitô, Giáo Hội là một “bí tích, tức là dấu chỉ và công cụ của hoà bình trên thế giới và cho thế giới”¹⁰⁸⁹. Cổ vũ hoà bình chân chính là một biểu hiện về niềm tin của người Kitô hữu vào tình yêu của Thiên Chúa đối với mỗi con người. Từ niềm tin có sức giải phóng vào tình yêu Thiên Chúa đã phát sinh ra một cái nhìn mới về thế giới và một cách tiếp cận mới đối với người khác, bất kể đó là một cá nhân hay toàn thể một dân tộc. Đây là một niềm tin có sức biến đổi và làm mới cuộc sống, được cảm hứng từ sự bình an mà Đức Kitô đã để lại cho các môn đệ của Người (x. Ga 14,27). Được thúc đẩy chỉ từ niềm tin ấy, Giáo Hội tìm cách xúc tiến sự hợp nhất các Kitô hữu và sự hợp tác có kết quả với tín đồ các tôn giáo khác. Những khác biệt về tôn giáo không thể là nguyên nhân đưa tới xung đột; nỗ lực của mọi tín đồ cùng nhau tìm kiếm hoà bình chính là cội nguồn sinh động đưa tới sự hợp nhất giữa các dân tộc¹⁰⁹⁰. Giáo Hội kêu gọi các cá nhân, các dân tộc, các chính phủ và các quốc gia chia sẻ mối quan tâm của Giáo Hội là tìm cách tái lập và củng cố hoà bình, nhấn mạnh đặc biệt tới vai trò quan trọng của luật lệ quốc tế¹⁰⁹¹.

517. Giáo Hội dạy rằng chỉ có thể kiến tạo một nền hoà bình đích thực bằng cách tha thứ và hoà giải¹⁰⁹². Không dễ tha thứ chút nào khi phải đối mặt với những hậu quả của chiến tranh và xung đột, vì bạo lực bao giờ cũng để lại một gánh nặng đau thương, nhất là khi bạo lực ấy đã đi tới “cùng cực của sự vô nhân đạo và khổ đau”¹⁰⁹³. Những đau thương ấy chỉ có thể đươc làm dịu bớt khi mọi bên biết can đảm và thành thật suy nghĩ tới nơi tới chốn, một sự suy nghĩ có khả năng đương đầu với những khó khăn hiện tại nhưng với một thái độ đã được thanh lọc nhờ sám hối ăn năn. Người ta chỉ có thể đón nhận gánh nặng của quá khứ – một điều không thể nào quên được – khi biết tha thứ cho nhau và đón nhận sự tha thứ của nhau; vẫn biết đó là một tiến trình lâu dài và khó khăn, nhưng không phải là không thể thực hiện được¹⁰⁹⁴.

518. Tha thứ cho nhau không có nghĩa là loại bỏ nhu cầu về công lý và càng không phải là ngăn chặn con đường dẫn đến sự thật. Ngược lại, công lý và sự thật là những đòi hỏi cụ thể để có được sự hoà giải. Thế nên, rất thích đáng khi đưa ra những sáng kiến nhằm thành lập các cơ quan pháp lý quốc tế. Dựa trên nguyên tắc quyền tài thẩm chung và tuân thủ những chuẩn mực tố tụng thích hợp, những chuẩn mực biết tôn trọng quyền của người bị tố cáo và của các nạn nhân, các cơ quan ấy có thể tìm ra sự thật về các tội ác đã diễn ra trong những cuộc xung đột vũ trang¹⁰⁹⁵. Tuy nhiên, để tái lập mối quan hệ giữa các dân tộc đã bị chia rẽ, tức là nhân danh sự hoà giải mà các bên đồng ý chấp nhận nhau, cần phải đi xa hơn nữa chứ không dừng lại ở chỗ xác định hành vi tội ác, cả do cố tình lẫn do thiếu sót, và không dừng lại ở những thủ tục đòi bồi thường thiệt hại¹⁰⁹⁶. Ngoài ra, cần đẩy mạnh việc tôn trọng quyền được hưởng hoà bình. Quyền này khuyến khích “xây dựng một xã hội trong đó các cơ cấu quyền lực phải nhường ưu tiên cho các cơ cấu hợp tác, với cái nhìn nhắm đến công ích”¹⁰⁹⁷.

519. Chính qua việc cầu nguyện mà Giáo Hội dấn thân vào mặt trận hoà bình. Vì cầu nguyện giúp mở rộng tâm hồn không những để liên hệ sâu xa với Thiên Chúa, mà còn để gặp gỡ người khác với sự tôn trọng, cảm thông, quý trọng và tình yêu thương¹⁰⁹⁸. Cầu nguyện sẽ tiếp thêm sự can đảm và hỗ trợ cho tất cả “những người bạn thật sự của hoà bình”¹⁰⁹⁹, là những người yêu chuộng hoà bình và luôn tìm cách cổ vũ hoà bình trong mọi hoàn cảnh khác nhau mà họ sinh sống. Kinh nguyện phụng vụ chính là “đỉnh cao mà mọi hoạt động của Giáo Hội hướng tới, đồng thời là nguồn mạch cho Giáo Hội kín múc sức mạnh”¹¹⁰⁰. Đặc biệt, việc cử hành Thánh Thể, “nguồn mạch và đỉnh cao của đời sống Kitô hữu”¹¹⁰¹, là nguồn suối không bao giờ cạn cho mọi Kitô hữu dấn thân xây dựng hoà bình thực sự¹¹⁰².

520. Ngày Thế giới Hoà bình là những giờ phút tăng cường để cầu nguyện đặc biệt cho hoà bình và để dấn thân đặc biệt cho việc xây dựng một thế giới hoà bình. Đức Giáo hoàng Phaolô VI đã thành lập những ngày này như một truyền thống đặc biệt để dành “những suy tư và quyết tâm cho hoà bình vào ngày đầu tiên trong năm Dương lịch”¹¹⁰³. Các thông điệp của Đức Giáo hoàng vào những dịp ấy là nguồn tư liệu rất phong phú để cập nhật và triển khai giáo huấn xã hội Công giáo, đồng thời để cho thấy Giáo Hội luôn bền bỉ hoạt động nhằm cổ vũ hoà bình. “Hoà bình chỉ tự biểu lộ trong hoà bình, một nền hoà bình không tách khỏi những đòi hỏi của công lý, nhưng được hỗ trợ bằng sự hy sinh, lòng khoan dung, lòng nhân từ và tình yêu thương của con người”¹¹⁰⁴.

--------------------------------------------------------------------------------------------

¹⁰⁸⁹  Gioan Phaolô II, Thông điệp Ngày Thế giới Hoà bình năm 2000, 20: AAS 92

     (2000), 369.

¹⁰⁹⁰  x. Gioan Phaolô II, Thông điệp Ngày Thế giới Hoà bình năm 1988, 3: AAS 80

   (1988), 282-284.

¹⁰⁹¹  x. Gioan Phaolô II, Thông điệp Ngày Thế giới Hoà bình năm 2004, 9: AAS 96

     (2004), 120.

¹⁰⁹²  x. Gioan Phaolô II, Thông điệp Ngày Thế giới Hoà bình năm 2002, 9: AAS 94

     (2002), 136-137; Gioan Phaolô II, Thông điệp Ngày Thế giới Hoà bình năm 2004,

     10: AAS 96 (2004), 121.

¹⁰⁹³  Gioan Phaolô II, Thư nhân dịp kỷ niệm 50 năm bùng nổ cuộc Thế Chiến Thứ Hai

     (27-08-1989), 2: L’Osservatore Romano, bản Anh ngữ, 04-09-1989, tr. 1.

¹⁰⁹⁴  x. Gioan Phaolô II, Thông điệp Ngày Thế giới Hoà bình năm 1997, 3 và 4: AAS 89

     (1997), 193.

¹⁰⁹⁵  x. Piô XII, Diễn văn gửi Hội nghị Quốc tế lần thứ 6 về Luật Hình sự (03-10-1953):

     AAS 65 (1953), 730-744; Gioan Phaolô II, Diễn văn gửi Ngoại giao Đoàn (13-01- 

     1997), 4: L’Osservatore Romano, bản Anh ngữ, 15-01-1997, tr. 7; Gioan Phaolô II,

     Thông điệp Ngày Thế giới Hoà bình năm 1999, 7: AAS 91 (1999), 382.

¹⁰⁹⁶  x. Gioan Phaolô II, Thông điệp Ngày Thế giới Hoà bình năm 1997, 3,4,6: AAS 89

     (1997), 193,196-197.

¹⁰⁹⁷  Gioan Phaolô II, Thông điệp Ngày Thế giới Hoà bình năm 1999, 11: AAS 91

     (1999), 385.

¹⁰⁹⁸  x. Gioan Phaolô II, Thông điệp Ngày Thế giới Hoà bình năm 1992, 4: AAS 84

     (1992), 323-324.

¹⁰⁹⁹  Phaolô VI, Thông điệp Ngày Thế giới Hoà bình năm 1968: AAS 59 (1967), 1098.

¹¹⁰⁰  CĐ. Vatican II, Hiến chế Tín lý Sacrosanctum Concilium, 10: AAS 56 (1964), 102.

¹¹⁰¹  CĐ. Vatican II, Hiến chế Tín lý Lumen Gentium, 11: AAS 57 (1965), 15.

¹¹⁰²  Cuộc cử hành Thánh Thể mở đầu với một lời chào bình an, lời chào của Đức Kitô với các môn đệ. Kinh “Vinh Danh” cũng là kinh cầu cho dân Chúa trên trái đất này được bình an. Việc cầu nguyện cho hoà bình còn được diễn tả qua kinh nguyện Thánh Thể trong thánh lễ: kêu gọi hoà bình và hợp nhất trong Giáo Hội, hoà bình cho toàn thể gia đình dân Chúa trong cuộc đời này, hoà bình và cứu độ được xúc tiến trên thế giới này. Trong nghi thức hiệp lễ, Giáo Hội cầu xin Chúa “ban cho chúng con bình an” và khi nhớ lại quà tặng Đức Kitô ban chính là sự bình an, Giáo Hội cầu xin “cho Nước Chúa được bình an và hợp nhất”. Trước khi rước lễ, toàn thể cộng đồng trao cho nhau dấu hiệu bình an và cầu xin Chiên Thiên Chúa, Đấng đã xoá tội trần gian, hãy “ban bình an cho chúng con”. Cuộc cử hành Thánh Thể kết thúc bằng việc cộng đồng được giải tán trong bình an của Đức Kitô. Có nhiều lời nguyện cầu xin cho thế giới hoà bình. Trong những lời nguyện ấy, có khi người ta liên kết hoà bình với công lý, như trong lời nguyện đầu lễ ngày Chúa Nhật VIII Mùa Thường Niên chẳng hạn: Giáo Hội cầu xin Chúa hướng dẫn sao cho các biến cố trên thế giới được tiến triển trong công lý và hoà bình, đúng theo ý Ngài.

¹¹⁰³  Phaolô VI, Thông điệp Ngày Thế giới Hoà bình năm 1968: AAS 59 (1967), 1100.

¹¹⁰⁴  Phaolô VI, Thông điệp Ngày Thế giới Hoà bình năm 1976: AAS 67 (1975), 671.